Έλληνας γιατρός. Γεννήθηκε στην Κω περί το 460 π.Χ. και πέθανε στη Λάρισα το 377 π.Χ. Ο επιφανέστερος της αρχαιότητας, θεμελιωτής της επιστημονικής ιατρικής· Για τη ζωή του παραμένουν πολλά άγνωστα: ήταν γιος γιατρού και γιατροί ήταν, επίσης φημισμένοι, τα δυο παιδιά του κι ο γαμπρός του, γεγονός που σημαίνει πως ανήκε σε συντεχνία γιατρών που ανήγαγαν την καταγωγή τους στον Ασκληπιό, γι’ αυτό ονομάζονταν Ασκληπιάδες· βέβαιο είναι πως ταξίδεψε πολύ (Θάσο, Αβδηρα, Κύζικο, Αθήνα, Ασία, ίσως και Αφρική)· στην ακμή του βρισκόταν στα χρόνια του Πελοποννησιακού πολέμου· ως δάσκαλοι του αναφέρονται ο πατέρας του Ηρακλείδης, ο δάσκαλος της γυμναστικής και αργότερα διαιτητικός Ηρόδικος ο Σηλυμβριανός, ο Γοργίας, ο Πρόδικος και ο Δημόκριτος· βέβαιο είναι πως πέθανε στη Θεσσαλία. Το μεγαλύτερο μέρος της δραστηριότητάς του ο Ιπποκράτης το ανάπτυξε στην Κω, όπου όμως υπήρχε ιατρική δραστηριότητα και πριν από αυτόν, όπως και στη γειτονική Κνίδο· είναι χαρακτηριστική σχετικά η παράδοση που αποδίδει στον ομώνυμο παππού του τα έργα Περί αγμών και Περί άρθρων (για τα σπασίματα και τις εξαρθρώσεις)· οπωσδήποτε πάντως η σχολή της Κω με τον Ιπποκράτη απόχτησε τεράστια φήμη. Με τη λατρεία του Ασκληπιού δε φαίνεται να είχε στενότερη σχέση ο Ιπποκράτης αφού αυτή είναι σχετικά νεώτερη.
Η τεράστια συμβολή του Ιπποκράτη και του έργου του και αυτό που τον έκανε σταθμό στην ιστορία της επιστήμης είναι πως διαχώρισε την ιατρική από τη θρησκεία και τη μαγεία (έτσι όπως ήταν γνωστή σε άλλα ιερά του Ασκληπιού, π.χ στην Επίδαυρο) και τη στήριξε στην παρατήρηση και στη λογική, θέτοντας έτσι τις βάσεις της επιστημονικής ιατρικής. Η ορθολογική αυτή κατεύθυνση του επέτρεψε, παρά τις περιορισμένες γνώσεις του με την ανατομία του ανθρώπινου σώματος και τη φυσιολογία, να φτάσει σε εκπληκτικές διαγνωστικές και θεραπευτικές διαπιστώσεις, των οποίων η αξία εξακολουθεί να αναγνωρίζεται. Οι ιπποκρατικοί κανόνες διατυπώνονται στο βιβλίο Αφορισμοί, που για δύο χιλιετίες ως και το 18ο αι. θεωρούνταν το θεμελιώδες κλασικό κείμενο της ιατρικής. Η επιστημονική και ηθική αξία των θεωριών που περιλαμβάνει ισχύουν πάντοτε. Ο πρώτος επιτακτικός κανόνας είναι να μη βλάψει ο γιατρός τον άρρωστο και μετά ο καθαρισμός, δηλαδή η αποβολή των στερεών και υγρών στοιχείων του οργανισμού που έχουν φθαρεί.
Ο γιατρός οφείλει με την παρέμβασή του να διευκολύνει, όχι να καταπολεμά, το ουσιαστικά επανορθωτικό έργο της φύσης· οφείλει να ανακουφίζει τους πόνους του ανθρώπου όχι με την επέμβαση των θεών, αλλά με τη χρησιμοποίηση θεραπευτικών και διαιτητικών μέσων και με την εφαρμογή των κανόνων υγιεινής. Αφού αφομοίωσε, επεξεργάστηκε και διεύρυνε ό,τι εποικοδομητικό υπήρχε στις ιατρικές γνώσεις του καιρού του, ο Ιπποκράτης κατάληξε στη διατύπωση της λεγόμενης «θεωρίας των χυμών», που έμελλε να επηρεάσει τις αντιλήψεις για την παθολογία ως την εποχή μας. Πίστευε ότι η κατάσταση υγείας και ασθενείας συνδέονται με τις αντίστοιχες καταστάσεις ισορροπίας και έλλειψης ισορροπίας μεταξύ των τεσσάρων βασικών υγρών του σώματος (αίμα, φλέγμα, κίτρινη, και μαύρη χολή), από την ανάμειξη των οποίων εξαρτάται και η ατομική ιδιοσυγκρασία (αιματώδης, φλεγματική, χολερική και μελαγχολική). Οι απόψεις αυτές, παρά τις ανακρίβειες που περιείχαν, διαπίστωναν τη βιολογική ενότητα του οργανισμού – που δε θεωρούνταν πια απλώς ένα σύνολο οργάνων – και αποτελούσαν τη μεγαλοφυή θεωρία, που προηγήθηκε κατά είκοσι τρεις ολόκληρους αιώνες από τη γέννηση της επιστήμης του ανθρώπινου οργανισμού. Ο Ιπποκράτης υπήρξε εξάλλου ο δημιουργός του ηθικού κώδικα του ιατρικού επαγγέλματος, με τον ιατρικό Όρκο, στον οποίο καθόριζε την αποστολή και τα καθήκοντα του γιατρού: αποχή από κάθε πράξη που θα έβλαπτε τον ασθενή, θα παραβίαζε το επαγγελματικό μυστικό κλπ.
Ως έργα του Ιπποκράτη παραδίνεται ένας όγκος συγγραμμάτων, ποικίλων στο περιεχόμενο και στη μορφή. Τα συγκέντρωσαν οι Αλεξανδρινοί γραμματικοί σε μια συλλογή από πενήντα τρία κείμενα και χωρισμένα σε εξήντα δύο ή κατ’ άλλους σε εβδομήντα τρία βιβλία. Η πρώτη λατινική έκδοσή τους με τον τίτλο Corpus hippocraticum τυπώθηκε στη Ρώμη το 1525, τον επόμενο χρόνο ο ‘Αλδος Μανούτιος τύπωσε το ελληνικό κείμενο. Ο συγγραφικός αυτός όγκος περιλαμβάνει ασφαλώς έργα του ίδιου του Ιπποκράτη, της σχολής του και των οπαδών του, μέσα στα οποία όμως είναι εξαιρετικά δύσκολη η ανίχνευση των έργων του Ιπποκράτη, η οποία αποτελεί πάντα ένα πρόβλημα των φιλολόγων. Οπωσδήποτε απορρίπτονται όσα δεν είναι γραμμένα στην ιωνική διάλεκτο. Κατά μια άποψη, ο όγκος των ιπποκρατικών συγγραμμάτων στην πραγματικότητα προέρχεται από μια βιβλιοθήκη που αποτελούσε όργανο εργασίας της σχολής της Κω. Μερικά από τα έργα αυτά, όπως, π.χ. το Περι αέρων, υδάτων και τόπων και το Περί ιερούς νούσου (που θεωρείται ορόσημο της ευρωπαϊκής επιστήμης) πέρα από την ιστορική τους σημασία, με τον τρόπο που είναι γραμμένα αποτελούν, ως μαρτυρίες αρχαϊκής πεζογραφίας, σταθμό της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας.
Τα έργα του Ιπποκράτη, που σώζονται ως τις ημέρες μας, είναι:
Γενικά: Όρκος. Τον δίνανε όσοι έμελλαν να σπουδάσουν την ιατρική.
Νόμος. Σ’ αυτόν γίνεται λόγος για εκείνα, που απαιτούνται για τη σπουδή της Ιατρικής.
Περί αρχαίης ιητρικής. Καταπολεμείται η γνώμη πως για όλες τις αρρώστιες υπάρχει μια κοινή αιτία.
Περί ιητρον. Εξετάζεται ποιος πρέπει να είναι ο γιατρός στο σώμα και στην ψυχή, και πώς να είναι το ιατρείο του.
Περί τέχνης. Στην ιατρική τέχνη και όχι στην τύχη πρέπει να οφείλεται η θεραπεία του άρρωστου.
Περί ευσχημοσύνης. Γ αυτό υποστηρίζεται ότι υπάρχει στενή σχέση ιατρικής και φιλοσοφίας. Παραγγελίαι. Ίδιο περιεχόμενο περίπου με το προηγούμενο.
Αφορισμοί. Διάφορα φιλοσοφικά αποφθέγματα και παροιμιώδεις φράσεις.
Ανατομικά: Περί ανατομής. Περί καρδίης. Περί σαρκών. Περί αδένων. Περί οστέων φύσεως. Περί φύσεως ανθρώπου. Περί γονής και Περί φύσεως παιδιού.
Διαιτητικά: Περί τροφής. Περί διαίτης. Περί διαίτης υγιεινής.
Παθολογικά: Περί αέρων, υδάτων και τόπων. Περί χυμών. Περί κρίσεων. Περί κρισίμων. Περί εβδομάδων. Περί φυσών.
Προγνωστικά: Προγνωστικόν. Προρρητικόν. Κωακαί προγνώσεις.
Θεραπευτικά. Περί διαίτης οξέων. Περί υγρών χρήσης.
Ειδικής νοσολογίας: Περί επιδημιών (βιβλία 7). Περί παθών. Περί νόσων. Περί του εντός παθών. Περί ιερής νόσου. Περί τόπων των κατ’ άνθρωπον.
Οφθαλμολογικά: Περί όψεως.
Παιδιατρικά: Περί οδοντοφυΐας.
Χειρουργικά: Κατ’ ιητρείον. Περί ελκών. Περί αιμορροΐδων. Περί συριγγών, των καθ’ έδραν συριγγίων. Περί των εν τη κεφαλή τρωμάτων. Περί αγμών. Περί άρθρων εμβολής. Μοχλικός. Το τελευταίο αναφέρεται στη χρησιμοποίηση εργαλείων που χρησιμοποιούνται για την ανάταξη των εξαρθρώσεων.
Διάφορα: Επιστολαί (Συνολικά διασώθηκαν 24). Το δόγμα των Αθηναίων. Πρόκειται για ψήφισμα υπέρ του Ιπποκράτη Επιβώμιος. Λόγος του Ιπποκράτη στους Θεσσαλούς. Πρεσβυτικός. Λόγος του Θεσσαλού, γιου του Ιπποκράτη, προς τους Θεσσαλούς.