Μορφές γυναικείες που αντικαθιστούσαν σε διάφορες οικοδομές τις κολόνες. Κατά το Βιτρούβιο, η ονομασία Καρυάτις οφείλεται στην πόλη Καρυά της Αρκαδίας, που βρισκόταν στη λακωνική μεθόριο. Μετα τη μάχη των Θερμοπυλών, οι κάτοικοι της ενώθηκαν με τους Πέρσες γι’ αυτό οι άλλοι Έλληνες μετά τη νίκη τους καταστρέψανε την πόλη για την αποστασία της, σκοτώνοντας τους άντρες και εξανδραποδίζοντας τις γυναίκες. Για μεγαλύτερο εξευτελισμό, υποχρέωσαν τις γυναίκες να φορούν όταν σύρονταν στη δουλεία, όλο τους το στολισμό και μακριές εσθήτες. Όπως λοιπόν οι αρχιτέκτονες μεταχειρίστηκαν για κολόνες μορφές Περσών αντρών, μεταχειρίστηκαν και ομοιώματα των Καρυάτιδων για τον ίδιο σκοπό. Άλλη εξήγηση είναι πως οι Καρυάτιδες αντιπροσώπευαν απλώς τις κόρες που έπαιρναν μέρος στις διάφορες λατρευτικές τελετές, ως λουτροφόροι ή κανηφόροι. Από τις κόρες αυτές, που πριν από την όρχηση σήκωναν κάνιστρα στα κεφάλια, ίσως να εμπνεύστηκαν οι αρχιτέκτονες την ιδέα να βάζουν κόρες στις παραστάδες της εισόδου διαφόρων οικοδομημάτων και αργότερα σε μνημεία.
Καρυάτιδες υπήρχαν και στους Δελφούς (6ος αι., θησαυρός Κνιδίων και Σίφνιων), στην Αθήνα (5ος αι., οι Κόρες του Ερεχθείου) και στις Τράλλεις. Τέλος, Καρυάτιδες χρησιμοποίησαν στην αρχιτεκτονική τους και οι Ρωμαίοι, με πρότυπο εκείνες του Ερεχθείου.
