Ελληνοαιγυπτιακή θεότητα, η συγκρητιστική λατρεία της οποίας εγκαθιδρύθηκε κατά τους ελληνιστικούς χρόνους από τον Πτολεμαίο Α’ το Σωτήρα (4ος π.Χ. αι.), ο οποίος, σύμφωνα με το θρύλο, έλαβε στον ύπνο του τη σχετική διαταγή από το θεό της Σινώπης στη Μικρά Ασία. Η νέα θεότητα, το όνομα της οποίας προήλθε από τον Οσίραπι (Όσιρις – Άπις), που ο τάφος του στη Μέμφιδα ήταν τόπος προσκυνήματος, σκοπό είχε να συμβιβάσει τις αιγυπτιακές με τις ελληνικές λατρείες, για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις και των δύο εθνικών στοιχείων του πληθυσμού. Η λατρεία δεν υπήρξε δημοφιλής στους Αιγύπτιους, που ήταν συνδεμένοι με τους αρχαίους τους θεούς, ενώ διαδόθηκε ευρύτατα στο δυτικό κόσμο, όπου ο Σέραπις αφομοιώθηκε με τον Ήλιο και με το Δία. Θεός του κάτω κόσμου και της γονιμότητας, ήταν επίσης προστάτης της ιατρικής και θεός σωτήρας. Στην Αλεξάνδρεια όπου λατρευόταν το κολοσσιαίο ομοίωμά του, έργο του Αθηναίου Βρυάξιδα (4ος π.Χ. αι.), περίβλημα από μέταλλα και πολύτιμους λίθους με εσωτερικό από ξύλο. Ο θεός ήταν ένθρονος και το κεφάλι του ήταν εμπνευσμένο από τον τύπο του γενειοφόρου Δία. Ιερό ζώο του ήταν ο ταύρος Άπις.
Σεράπιον. Γράφεται και Σεράπειον. Όνομα ναών ή νεκροπόλεων της αρχαίας Αιγύπτου.
Το Σεράπιον της Μέμφιδας, το οποίο έφερε στο φως ο Γάλλος αρχαιολόγος Μαριέτ (1850 – 1853), υπήρξε ουσιαστικά η νεκρόπολη των νεκρών ταύρων του θεού Απι, των ταύρων δηλαδή που τους θεωρούσαν ενσάρκωση του Όσιρη, από όπου η ονομασία Οσοράπις. Η νεκρόπολη αυτή βρισκόταν σε χρήση στην περίοδο της 8ης δυναστείας και ίσως και νωρίτερα. Στο Σεράπιον οδηγούσε μια λεωφόρο, κατά μήκος της οποίας υπήρχαν σφίγγες. Σε υπόγειο, που βρισκόταν σε βάθος περισσότερο από 12 μ. υπήρχαν σαρκοφάγοι των ιερών ζώων καθώς και πολλές επιγραφές από τις οποίες οι αρχαιολόγοι άντλησαν διάφορες πληροφορίες για τη λατρεία του ταυρόμορφου θεού. Βρέθηκαν επίσης εκεί και διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα, όπως π.χ. κοσμήματα. Κοντά στη νεκρόπολη υπήρχε κατά την ελληνιστική εποχή συγκρότημα, το οποίο ονομαζόταν επίσης Σεράπιον και προοριζόταν για την άσκηση της λατρείας. Ελληνικοί πάπυροι εξάλλου αποκάλυψαν την ύπαρξη ερμητήριου.
Ναοί του Σεράπιου, στην ελληνιστική και στη ρωμαϊκή εποχή, υπήρχαν πολλοί αλλ’ ο σημαντικότερος ήταν εκείνος της Αλεξάνδρειας. Ο ναός αυτός ήταν έργο του Έλληνα Παρμενίσκου, χτισμένος σε μικρό λόφο, στα νότια της πόλης. Το άγαλμα του θεού ήταν ονομαστό έργο του Βρυάξιδος. Ο ναός και το άδυτό του καταστράφηκαν το 391 μ.Χ. από χριστιανούς φανατικούς. Από το ναό αυτό σώζεται μια κολόνα καθώς και τμήμα της υπόγειας βιβλιοθήκης του. Βρίσκεται στη συνοικία Καρμού, της σύγχρονης πόλης και συγκαταλέγεται στα αξιοθέατα της.
Η προτομή είναι στο μουσείο της Αλεξάνδρειας.